fbpx

Stoppen met emo-eten. Deel 3: stress

Tandwieltjes voor verandering

Als jij wil stoppen met emo-eten, heb je het moment waarop het misloopt waarschijnlijk al “kapot geanalyseerd”. Telkens opnieuw neem je je voor om het volgende keer anders te doen… om dan vast te stellen dat het niet lukt…

In deze 7-delige blogreeks wil ik je vertellen waarom het interessanter is om uit te zoomen en het grotere geheel te bekijken. Als je al jouw gedrag zou bekijken als één grote machine, is emo-eten een groot tandwiel dat je met veel moeite in beweging krijgt. Maar kijk ook eens naar de tandwieltjes waarmee je eetgedrag gelinkt is. Misschien krijg je die makkelijker in beweging, waardoor je ook het eetgedrag beïnvloedt.

Tandwiel 3: stress

Eten is vaak een uitlaatklep voor mensen die altijd maar onder stress staan. En eigenlijk is dat helemaal niet zo vreemd! Om te begrijpen hoe dat komt, is het eerst en vooral handig om te weten hoe onze hersens in elkaar steken.

De gebieden in je hersenen

In onze hersenen kunnen verschillende gebieden onderscheiden worden.

Evolutionair gezien is er het oudste deel: het reptielenbrein. Dat is een heel basaal systeem. Het regelt vooral automatische processen in ons lichaam en staat ook in voor ons overlevingsinstinct en onze voortplantingsdrang. Het is met andere woorden vooral gericht op het voortbestaan van ons als individu en bij uitbreiding: onze soort. 

Later kwam er een nieuwer gebied bij: het zoogdierenbrein, ook wel het limbisch brein genoemd. Het staat in voor emoties en zorgt er dus voor dat we dingen als aangenaam of als onaangenaam kunnen ervaren en stuurt ons gedrag op basis van deze emoties. Het stimuleert ons om dingen opnieuw te doen die we ervaren hebben als leuk, veilig, opwindend en probeert ons ervan te behoeden situaties opnieuw op te zoeken die angst, afwijzing, verdriet hebben veroorzaakt. Dit deel van de hersenen is niet erg geavanceerd, dus vooral de directe ervaring heeft een invloed. Het kan niet rationeel nadenken over de lange termijn gevolgen.

Het meest ontwikkelde deel van de hersenen is de neocortex: het menselijke of rationele brein. Het is wat we “ons gezond verstand” noemen. Anders dan andere zoogdieren kunnen wij nadenken, rekenen, lezen, situaties analyseren, oplossingen verzinnen voor complexe problemen, … Dit heeft erg veel voordelen, want we kunnen ons gedrag veel doordachter sturen. Het nadeel is dat dit een erg traag systeem is en wel wat moeite vergt voor ons brein.

(Een extra nadeel, is dat het nadenken over alles wat misgelopen is en wat zoú kunnen mislopen ook een grote bron van veel psychisch leed is, maar dat is voer voor een ander artikel.)

Waar past ons eetgedrag in dit verhaal?

Eten is een basisbehoefte. Ben je uitgehongerd, dan zal je reptielenbrein er alles aan doen om je toch te doen eten. Het werd al duidelijk in het artikel over de voeding, dat uitgehongerd zijn nooit een goed idee is als je eetbuien wil vermijden.

Daarnaast gebeuren veel gewoontes die we hebben rond eten erg automatisch. Onze hersenen kiezen voor “de weg van de minste weerstand”, we denken liever niet na over dingen die vanzelf kunnen gaan.

Dus als iets lekkers inderdaad ervaren wordt als iets lekkers, is de kans groot dat je er automatisch opnieuw naar zal grijpen. Zoogdierenbrein blij. En lijf blij, want dat is niet uitgehongerd.

Het doelbewust aanpassen van je eetgewoontes? Tja, daarvoor moet je beroep doen op je menselijk brein. Je moet héél bewust gaan plannen en voorbereiden. Je moet aan dingen denken, waarvoor je voorheen nog nooit aan dacht. Je wordt op het moment suprême vaak geconfronteerd met keuzes (moeite doen om te koken of gauw een diepvriespizza in de oven mikken) waar je je rationeel brein zal voor moeten aanspreken.

En daar wringt het schoentje vaak.

De invloed van stress

We leven in een gigantisch gejaagde maatschappij. Wanneer iemand op straat vraagt “hoe gaat het ermee?”, antwoorden velen “drukdrukdruk”. De burnout cijfers zijn alarmerend. En toch jakkeren we met zijn allen door. Omdat het van ons verwacht wordt (of omdat we denken dat het van ons verwacht wordt).

Je lichaam, dat kan niet zo goed om met die hoge druk. Bij een plotse dreiging (zoals een auto-ongeluk dat vlak voor je neus gebeurt) produceert je lichaam adrenaline, waardoor je héél snel en instinctmatig kan reageren. Dit type van stress neemt gelukkig vrij snel weer af. De ervaring blijft waarschijnlijk nog een tijdje nazinderen in je hoofd, maar in je lichaam normaliseert de boel vrij snel na zo’n gebeurtenis.

Anders is het met stress. Wanneer je onder constante druk staat, reageert ons lichaam met toename van het stresshormoon cortisol. In de oertijd betekende de aanwezigheid van cortisol dat er een reëel gevaar was, zoals bijvoorbeeld een hongersnood. Aangezien we geprogrammeerd zijn om gevaar te vermijden, zullen je hersenen bij langdurige stress reageren, zoals ze zouden reageren als er een reëel gevaar dreigde: het schiet in een overlevingsmodus.

(Wanneer je cortisolniveau langdurig verhoogd is, heeft dit op heel veel verschillende processen in het lichaam een negatieve invloed, maar voor dit artikel focus ik me even op ons eetgedrag en gewicht.)

De overlevingsmodus zorgt er voor dat ons menselijk brein even genegeerd wordt, want dat is immers veel te langzaam. Je zoogdierenbrein neemt het over. Dit verklaart waarom we onze toevlucht nemen in korte-termijn genot, vaak in de vorm van eten, lekker en véél eten. 

Wanneer je voortdurend onder stress staat, kan je niet verwachten dat je ten allen tijde je kalmte kan bewaren en kan blijven beroep doen op het doordachte, trage, menselijke brein. Je spreekt dat waarschijnlijk de hele dag al aan om je job te kunnen blijven doen, om enigszins beschaafd te blijven tegen je partner en kinderen (alhoewel?). Dat je op een bepaald moment dus geen wilskracht meer over hebt om ook op het gebied van je eten nog de beste keuzes te maken, is helemaal zo gek niet. 

Ik zeg het wel vaker: nee, het ligt niet gewoon aan een gebrek aan karakter!

Bovendien zorgen permanente hoge cortisol-niveaus ervoor dat er meer insuline wordt aangemaakt. Aangezien insuline een vetopslag hormoon is, zal je dus ook sneller toenemen in gewicht. We zien dat die extra vetreserves meestal op de buik ontstaan, waardoor het ook nog eens een ongezonde vorm van vetopslag is.

Oplossingen

Wat bezorgt jou stress?

Wat is de oorzaak van je stress eigenlijk? Worden er dingen van je verwacht die niet realistisch zijn? Leg jij jezelf een hoge druk op omwille van een bepaalde overtuiging? Probeer je meer ballen in de lucht te houden dan menselijk mogelijk zijn? 

Durf eens kritisch kijken naar alle stress-factoren. Klopt het wel dat je al die dingen moet doen?

Een handig trucje om met al je verplichtingen om te gaan, komt uit de time-management. Zet eens al jouw “moetjes” op papier en pas er de volgende vragen op toe:

 

 

1. MOET ik dit nu doen?

Eerst en vooral is het handig om jezelf hiervan bewust te worden: wanneer gebruik je “moet” als het eigenlijk een “mag” is? Probeer jezelf eens er op te betrappen als je in de moet-molen kruipt en vraag jezelf af of het eigenlijk geen “mag” is. Of misschien is het een “wil”? (Zo zeggen cliënten vaak: “ik moest dit weekend bij vrienden gaan eten”. Echt? Is dat een moetje?)

2. Moet IK dit nu doen?

Ben jij de beste en/of enige persoon om dit te doen? Kan iemand uit je omgeving je erbij helpen zodat het op zijn minst leuker wordt? Kan je het uitbesteden (ik denk bijvoorbeeld aan een huishoudhulp of strijkservice)?

3. Moet ik DIT nu doen?

Over wat gaat het eigenlijk? En waarom is het belangrijk? Hoeft het te gebeuren op de manier die jij denkt, of zijn er ook andere manieren?

4. Moet ik dit NU doen?

Sommige dingen lijken erg dringend, maar zijn het niet altijd. Leer prioriteiten bepalen en vraag je af: wat is het ergste dat zal gebeuren als ik het nu niet doe? Vraag je daarbij niet af wat er kan gebeuren, maar wat er écht zal gebeuren?

5. Moet ik dit nu DOEN?

Misschien is het eigenlijk zelfs zo onbelangrijk, dat je het helemaal nooit hoeft te doen. Is het écht een probleem als je het niet doet?

(Als je worstelt met jezelf, je zelfbeeld en wat je van jezelf allemaal MOET doen, is dit mogelijk een moeilijke opdracht. Dit komt nog aan bod in het artikel over de relatie met jezelf)

Wat geeft jou energie?

Waar blijf je met al die stress? Heb je uitlaatkleppen (anders dan eten?) om tegengewicht te bieden aan al die cortisol? 

Manieren om stress te verminderen zijn o.m. plezier maken, maar ook sporten of bewegen. Laat die feel good hormonen maar vrijkomen! 

Daarnaast merken we dat we door stress vaak te snel en oppervlakkig gaan ademen, wat andersom ook een invloed heeft: door fout te ademen, hou je de stress in stand. Elke dag enkele minuten oefenen om bewust je ademhaling te vertragen en “met je buik” te ademen i.p.v. enkel je borstkas te laten uitzetten, vermindert stress.

Hoe vaak neem jij de tijd om iets voor jezelf te doen?

Toen ik het webinar gaf over emo-eten en aan de deelnemers vroeg hoe vaak ze me-time namen, gaven toch heel wat vrouwen aan dat ze dat veel te weinig deden. Ik zie het ook heel vaak bij cliënten in de praktijk. Soms is het momentje in de zetel met de zak chips of het pak chocolade het enige wat ze zichzelf gunnen… 

(Ook hier kan het zijn dat je belemmerd wordt door overtuigingen over jezelf. Cijfer jij jezelf altijd weg? Ben je niet belangrijk genoeg? In het artikel over de relatie met jezelf, zal je meer lezen.) 

Lees ook de andere artikels over emo-eten

In 10 stappen naar een gezond gewicht

Wil jij ook een gezond gewicht, maar weet je niet waar te beginnen?
Om je alvast op weg te zetten, schreef ik een gratis e-book!
Vul gauw je gegevens in om het e-book te ontvangen!

Over Jessica

Hey, ik ben Jessica

Nadat ik zelf jarenlang vocht met de weegschaal en met een negatief zelfbeeld, leerde ik houden van mijn lichaam en ontwikkelde ik een gezonde relatie met eten. Omdat ik andere mensen hierbij wilde helpen, schoolde ik me om tot diëtiste en startte ik mijn eigen praktijk. Omdat het mentale stuk ontzettend belangrijk is, volgde ik nadien een 4-jarig postgraduaat tot contextueel gedragstherapeut.

Verlies geen tijd,
maar kilo's

we can do it together

Ja, ik wil de recepten graag ontvangen

Vul hieronder je gegevens in om de receptenbundel in je mailbox te ontvangen. Vind je de mail niet meteen terug? Check zeker je spam- of reclamefolder!

Ja, ik wil op de wachtlijst

Vul hieronder je gegevens in om je vrijblijvend op de wachtlijst te zetten voor het Cut The Crap programma. Je krijgt dan als eerste alle info als er opnieuw een ronde georganiseerd wordt.

Je staat op de wachtlijst!

We nemen zo snel mogelijk contact met je op om jouw afspraak in te plannen!

You've got mail!

Vind je de mail niet meteen terug? Check dan even je spam- of reclamefolder!

Maak je afspraak voor online advies

Wachtlijst Jessica

Jessica neemt momenteel geen nieuwe cliënten aan. Je kan je echter wel op de wachtlijst zetten. We nemen dan contact met je op van zodra je afspraak kan ingepland worden. 

Maak je afspraak voor een duo-intake

Boek nu je gratis proefsessie voor de bodysculptor

Maak een afspraak voor een kind

Ja, ik wil dit gratis E-book

Vul hieronder je gegevens in om het gratis e-book in je mailbox te ontvangen. Vind je de mail niet meteen terug? Check zeker je spam- of reclamefolder!