Tandwieltjes voor verandering
Als jij wil stoppen met emo-eten, heb je het moment waarop het misloopt waarschijnlijk al “kapot geanalyseerd”. Telkens opnieuw neem je je voor om het volgende keer anders te doen… om dan vast te stellen dat het niet lukt…
In deze 7-delige blogreeks wil ik je vertellen waarom het interessanter is om uit te zoomen en het grotere geheel te bekijken. Als je al jouw gedrag zou bekijken als één grote machine, is emo-eten een groot tandwiel dat je met veel moeite in beweging krijgt. Maar kijk ook eens naar de tandwieltjes waarmee je eetgedrag gelinkt is. Misschien krijg je die makkelijker in beweging, waardoor je ook het eetgedrag beïnvloedt.
Tandwiel 6: de relatie met jezelf
Het is een super belangrijk stuk in de begeleiding van bijna alle cliënten die naar me toe komen, en niet het makkelijkste tandwiel om in beweging te krijgen.
Of je nu wil afvallen, wil stoppen met emo-eten, dwanggedachten hebt rond eten of je gewicht, …
Hoe kijk jij naar jezelf? Wat vind jij van jezelf? Hoe ga jij om met jezelf?
1. Hoe denk je over jezelf?
Het ontstaan van jouw verhaal
Kijk eens naar wie jij bent. Nu, de dag van vandaag? Hoe komt het dat je die persoon bent geworden?
Je groeide ergens op, je werd omringd door bepaalde mensen en maakte allerlei gebeurtenissen mee. Uitspraken van sommige mensen staan misschien nog steeds in je geheugen gegrift. Als je een autobiografie zou schrijven over jouw leven tot nu toe, zouden er leuke dingen in staan, maar waarschijnlijk ook pijnlijke.
In ieder geval kreeg je bij alles wat gebeurde een heleboel boodschappen mee. Boodschappen over jezelf, over jouw plek in de wereld en over hoe die wereld in elkaar steekt. Deze boodschappen konden expliciet verkondigd worden (bijvoorbeeld een vader die zei “je moet hard werken, anders kom je nergens”) of leidde je impliciet af uit wat je zag bij anderen (het zien van jouw moeder die zichzelf wegcijferde, zorgde er misschien voor dat jij opgroeide met de boodschap dat mannen meer rechten hebben).
Of je nu in een warm nest opgroeide, of helemaal niet, veel of juist weinig aandacht en liefde kreeg, ergens along the way vormde jij een verhaal over jezelf.
De invloed van dat verhaal op je gedachten en gedrag
En dat verhaal, dat ging vervolgens richting geven aan jouw gedrag.
Onze hoofden, die houden namelijk van coherentie, oftewel: dat de dingen kloppen.
Als je bijvoorbeeld denkt over jezelf “als ik niet hard werk, dan kom ik nergens”, dan is de kans groot dat jij iemand wordt die altijd hard werkt, die zich schuldig voelt als hij/zij zit te niksen, die moeite heeft met zich te ontspannen, …
Telkens wanneer je dankzij je gedrag resultaten bereikt die overeenkomen met dat verhaal, wordt het verhaal sterker en sterker. Meer nog: je zal waarschijnlijk de gebeurtenissen zodanig gaan interpreteren dat ze inderdaad kloppen met je verhaal.
Een persoonlijk voorbeeld: ik trok ergens de conclusie dat ik niet goed genoeg was, zoals ik was, dat het altijd beter moest. Dat zorgde er voor dat ik bij een examen dat goed was gegaan er van uitging dat ik geluk had gehad met de vragen. Een examen dat minder goed ging, was voor mij een bewijs dat ik niet slim genoeg was.
Je verhaal heeft dus heel veel invloed op de gedachten over jezelf en over gebeurtenissen en dat gaat op zijn beurt je gedrag gaan bepalen. En dat kan soms behoorlijk lastig zijn, als jij echt geen rooskleurig beeld hebt over jezelf.
Probeer maar eens goed voor jezelf te zorgen, tijd in je schema in te plannen om te gaan sporten, enz… als jij van jezelf vindt dat je minder belangrijk bent dan je partner en kinderen.
There's more to you than your story...
Maar jouw verhaal, dat bén jij niet. Het is maar een verhaal. Zoals een reportage over China: je krijgt maar een stuk van China te zien en de reporter bepaalt welk stuk.
Wil jij persoonlijke groei doormaken en ander gedrag gaan stellen, is het nodig dat je een ruimer perspectief leert innemen.
Welke stukjes van jou zaten tot hiertoe nog niet in de reportage? Kunnen we die ook leren kennen?
2. Hoe praat je tegen jezelf?
Jouw innerlijke criticus
Je kent hem waarschijnlijk wel: jouw innerlijke criticus. Het stemmetje dat behoorlijk hard kan zijn. Het roept: “niet doen, je gaat het toch niet kunnen” of achteraf: “zie je nu wel, stommerik, dat jij dacht dat je dit kon!”
Op zich is het heel normaal dat we dat stemmetje hebben. In de oertijd was het zelfs levensnoodzakelijk. Het stemmetje zorgde ervoor dat we gevaarlijke gebeurtenissen die we overleefd hadden, achteraf konden gaan analyseren, zodat we ze niet opnieuw zouden meemaken of volgende keer opnieuw zouden overleven. Better safe, than sorry, vindt jouw innerlijke criticus.
Alleen zijn de “gevaren” van tegenwoordig, totaal niet te vergelijken met de gevaren van in de oertijd. De huidige gevaren waar onze criticus ons voor wil behoeden zijn bijvoorbeeld: een gebroken hart, teleurstelling, schaamte.
Goed zo, kan je denken, wie wil er nu een gebroken hart, teleurstelling of schaamte?
Jammer, zeg ik, want als je nooit het risico loopt op pijn, kom je ook geen mooie dingen tegen. Dat maakt dat kritisch tegen jezelf spreken niet motiverend werkt bij het behalen van je doelen. Je bereikt wat je altijd hebt bereikt: niet al te veel.
Een handigere houding: zelfcompassie
Hoe praat je tegen je beste vriend(in) als hij/zij iets pijnlijk heeft meegemaakt? Hoe moedig jij je kind aan als het iets nieuws wil proberen? De kans is groot dat je heel anders klinkt dan wanneer je tegen jezelf praat. Een stuk compassievoller.
Mindful selfcompassion vormt een mooie tegenhanger voor je innerlijke criticus. Het is een houding die ervoor zorgt dat je jezelf gaat behandelen zoals je dat zou doen met je vriendin of kind. Onderzoek toont aan dat mensen die deze houding kunnen aannemen gezonder gedrag vertonen en gemakkelijker gewicht verliezen.
En het mooie is: het valt aan te leren!
Het bestaat uit 3 elementen, die cliënten van me misschien wel zullen herkennen van dingen die aan bod komen tijdens de sessies:
1) Vriendelijk zijn voor jezelf
Jezelf niet bekritiseren, maar jezelf (met alles erop en eraan!) kunnen troosten, steunen en accepteren.
2) Gedeelde menselijkheid
Beseffen dat fouten maken menselijk is, dat we allemaal wel eens falen en dat het voor niemand altijd gemakkelijk gaat. We staan niet alleen in ons verdriet en het gras is echt niet groener bij de buren, ook al lijkt het zo.
3) Mindfulness
Jezelf zonder oordeel kunnen richten op je directe ervaring van dat moment: welke gedachten, emoties en lichamelijke gewaarwordingen zijn er? Dit zorgt ervoor dat we de dingen niet groter en erger gaan maken dan ze in werkelijkheid zijn.
3. Conclusie
Ik zei het in mijn inleiding al: dit is niet het gemakkelijkste tandwiel om in beweging te krijgen, maar het is je waarschijnlijk wel duidelijk geworden door dit artikel hoe belangrijk het is.
Merk jij dat je blijft vastlopen door saboterende gedachten over jezelf? Is je innerlijke criticus echt een pain in the ass? Stuur me een berichtje, ik help je graag!
Lees ook de andere artikels over emo-eten
